Please scroll down for English text
5ed o Hydref, 2020
Fel mae cyfyngiadau Coronafeirws (COVID-19) yn parhau i effeithio sawl agwedd o’n bywydau, rwyf wedi bod yn hynod o ffodus i allu symud fy ngwaith gyda’r dawnswyr o fod yn seiliedig yn y stiwdio i cydweithredu o bell. Mae defnydd y dechnoleg ofynol i gynnal fy arfer wedi bod yn allweddol i hyn, fel y mae’r cyfranogiad o gynifer o bartneriaid creadigol – gan gynnwys dawnswyr doeddwn i ddim wedi’u disgwyl gweithio gyda nhw eto, sydd wedi bod yn lenin arian go iawn ir profiad hwn.
Wedi’u lleoli mewn nifer o leoliadau – hyd yn hyn yng Nghymru, Lloegr, Yr Eidal a Ffindir – mae fy mhartneriaid yn y prosiectau hyn wedi bod yn gweithio mewn lleoliadau stiwdio pan fyddent ar gael, ond yn amlach mewn gerddi neu mannau yn ei cartrefi, o ble mewn llawer o achosion maent hefyd yn cynnal dosbarthiadau rheolaidd, dysgu neu gymryd rhan mewn gweithgareddau dawns eraill.
Yn ystod arbrofion cychwynnol ar Zoom, gwithiodd dawnswyr cwmni Ballet Cymru Joe, Izzy, Maria a Andrea mewn parau i greu ystum mewn amser real – deuawd sefydlog gysylltiedig drwy ystum, a chyda chamerâu wedi’u lleoli yn y fath fodd er mwyn fy ngalluogi i greu rhithwir gofod a rennir wrth i mi ddod a nhw gyda’i gilydd mewn lluniau. Mae’r cyfansoddiadau syml hyn yn gwenud deunydd ar waith blaenorol y dawnswyr yn y stiwdio ymarfer, ac roeddent yn cyffwrdd â’r galon mewn ffordd rhyddef i mi ddarlunio, ail-lunio fel y gwnaethant darnau o’r gorffennol coreograffi lle’r oeddent wedi rhannu gofod ffisegol, ac wrth wneud hynny tanlinellu eu sefyllfa bresennol.
Rwyf yn datblygu y ddull hwnnw gyda cyn dawnswyr cyn-broffesiynol Reetta, Amy a Romy, rydem yn archwilio math newydd o gydweithio, wedi’w gymryd allan o amser real, lle mae’r artistiaid yn ymateb i goreograffi ei gilydd drwy fideo – yn dechrau gyda darn gan Reetta, a creu cadwyn drwy y grŵp sydd bellach wedi dolen yn ôl i Reetta eto.
Mae’r lluniau dw i’n ei greu yn gymysgedd o gyfansoddiadau unigol a grŵp, er bod y cyfansoddiadau’n parhau’n weddol syml wrth i mi addasu i’r dull newydd ac archwylio sut y gallwn greu y gamargraff o mannau a rennir yn gydlynol wrth ymateb i’r ddeialog rhwng y dawnswyr. Hefyd gan fy mod yn dechrau adnabod, rwy’n credu fy mod yn ffafrio y trefniadau ffigurau syml, llinellol hyn fel modd o awgrymu hylifedd rhwng ystum, yn rhannol drwy ddod o hyd i adlesio ymhlith onglau allweddol ac ystum, fel y gwelir ar lawr y ddawns.
Tra bo’r gwaith hwn yn parhau, mae cydweithredu pellach hefyd yn cael eu cynllunio, gan gynnwys prosiect tebyg gyda grŵp gwahanol, ac arbrawf gyda dau ddawnsiwr, y ddau yn creu coreograffi yw gilydd – eto, i gyd wedi’w datblygu a rennir drwy Zoom a fideo digidol. Dydyn ni ddim yn gwybod ble mae’r syniadau hyn yn arwain, ond rwy’n gyffrous iawn i gael gwybod.
Fel llawer o fobol – gan gynnwys, dwi’n gwybod, fy mhartneriad yn y prosiectau hyn, sy’n amal yn rheoli amrywiaeth o anawsterau a gwrthdyniadau – rwy’n aml yn canfod fod fy ffocws yn eu gyfaddawdu gan yr unigedd a phrofiad ehangach o gyfnod clo. Rwy’n ymwybodol iawn bod fy cynhyrchedd yn cael ei effeithio o dan yr amgylchiadau rydym yn byw drwy, ond fe’m hysbrydolwyd gan y gwaith yr ydym yn gwneud gyda’n gilydd, yn ogystal â’r gwaith parhaus Ballet Cymru ag eraill wrth iddynt addasu a bwrw ymlaen â’u rhaglenni. Rwy’n ddiolchgar iawn i bawb sydd yn cymryd rhan, ag i Gyngor Celfeddydau Cymru, drwy gefnogaeth Cronfa Loteri Genedlaethol sydd yn gwneud y gwaith hyn yn bosib.
Mae detholiad o lyniau o’r prosiectau hyn yn cael ei arddangos yn mis Mai/Mehefin 2021 yn Oriel Ffin y Parc, Conwy.
Am fwy o wybodaeth am weithgareddau parhaus Ballet Cymru, gweler eu gwefan yma.
As Covid-19 restrictions continue to impact on many aspects of our lives, I’ve been very lucky to have been able to move my work with dancers from studio-based to remote collaborations. Access to the technology required to maintain my practice has been key to this, as has the involvement of so many great creative partners – including dancers I hadn’t previously expected to work with again, which has been a real silver lining to this experience.
Based in a number of locations – so far in Wales, England, Italy and Finland – my partners in these projects have been working in studio settings when available, though more often in gardens or spaces in their homes, from where in many cases they are also maintaining regular classes, teaching, or participating in other dance activities.
During initial experiments on Zoom, Ballet Cymru company dancers Joe, Izzy, Maria and Andrea worked in pairs to create poses in real time – static duets connected through gesture, and with cameras positioned in such a way as to enable me to create a kind of virtual shared space as I brought them together in pictures. These simple compositions drew on dancers’ past work together in the rehearsal studio, and were curiously moving for me to draw, recalling as they did past passages of choreography where they had shared a physical space, and in doing so underlining their current separation.
Developing that approach with former Ballet Cymru pre-professional dancers Reetta, Amy and Romy, we are exploring a new kind of collaboration, taken out of real time, in which the artists respond to each other’s choreography through video – beginning with a piece by Reetta, and creating a chain through the group which has now looped back to Reetta again.
The pictures I’m making are a mix of individual and group compositions, though the compositions remain fairly simple as I adjust to the new approach and explore how I might create the illusion of coherent shared spaces whilst responding to the dialogue between the dancers. Also, as I’m beginning to recognise, I think I’m drawn to these simple, linear arrangements of figures as a means of suggesting fluidity between poses, in part by finding echos among key angles and gestures, as may be seen on the dance floor.
Whilst this work is ongoing, further collaborations are also being planned, including a similar project with a different group, and an experiment with two dancers, each creating choreography for the other – again, all developed and shared through Zoom and digital video. We don’t know where these ideas will lead, but I am excited to find out.
Like many people – including, I know, my partners in these projects, who are often having to manage a range of difficulties and distractions – I frequently find my focus compromised by the isolation and wider experience of lockdown. I’m keenly aware that my productivity is being impacted by the circumstances we are currently living through, but am inspired by the work we are doing together, as well as by the continuing work of Ballet Cymru and others as they adapt and press forward with their programmes. I’m very grateful to all who are involved, and to Arts Council of Wales, whose support through the National Lottery Fund is making this work possible.
A selection of pictures from these projects will be exhibited in May/June 2021 at Ffin y Parc Gallery, Conwy.
For information about Ballet Cymru’s ongoing activities, please see their website here.